จัดฟันผ่าขากรรไกร : รวมสารพันคำถาม ทำควบคู่กันได้หรือไม่?
สารพันคำถามกับการผ่าตัด จัดฟันผ่าขากรรไกร
จัดฟันผ่าขากรรไกร : ธรรมชาติของฟันคนเราที่จะใช้งานได้ดี ต้องอยู่ในสภาพที่ฟันบนครอบฟันล่าง แบบเหลื่อมเพียงเล็กน้อย แต่ถ้าใครมีฟันที่มีลักษณะฟันล่างคร่อมฟันบน ก็จะมีปัญหาในการขบเคี้ยว กรณีเช่นนี้ ต้องอยู่ในดุลยพินิจของแพทย์ เพราะอาจต้องใช้การผ่าตัดกระดูกขากรรไกรควบคู่กับการจัดฟันเพื่อแก้ไขปัญหา
ข้อควรรู้เบื้องต้น การจัดฟันร่วมกับผ่าตัดขากรรไกร
การจัดฟันร่วมกับผ่าตัดขากรรไกรเป็นกระบวนการทางการแพทย์ที่ใช้ร่วมกันเพื่อปรับรูปแบบและตำแหน่งของฟันและกระดูกขากรรไกรเพื่อให้มีการปรับสภาพช่องปากให้สวยงามและสมบูรณ์ โดยการจัดฟันจะช่วยปรับตำแหน่งและแก้ไขความผิดปกติของฟัน เช่น การปรับรูปแบบและตำแหน่งของฟันเอียง เหยียด หรือมีช่องว่าง ซึ่งจะช่วยป้องกันการเกิดปัญหาเช่นฟันผุ ฟันเคลื่อนที่ หรือแมลงสนิม
แต่การจัดฟันไม่สามารถแก้ไขปัญหาที่เกิดจากขากรรไกรที่ไม่สมบูรณ์ได้ เช่น ขากรรไกรอักเสบ ขากรรไกรเกิดเสียหายจากอุบัติเหตุ หรือขากรรไกรไม่สมบูรณ์แต่เป็นเรื่องที่เกิดมากับผู้ป่วยตั้งแต่เกิด ดังนั้นการผ่าตัดขากรรไกรจะช่วยแก้ไขปัญหาดังกล่าวโดยการปรับตำแหน่งของขากรรไกร รวมทั้งเพิ่มความมั่นคงของกระดูกและส่งผลให้การจัดฟันสามารถดำเนินได้อย่างเหมาะสมและเป็นไปได้ด้วยความสะดวกสบายมากขึ้น โดยผู้ป่วยจะต้องผ่าตัดขากรรไกรก่อนจัดฟันได้และจะต้องมีการติดตามและดูแลอย่างใกล้ชิดโดยทีมแพทย์เพื่อให้ผู้ป่วยได้รับการดูแลอย่างต่อเนื่อง
โดยส่วนใหญ่จะใช้วิธีการผ่าตัดขากรรไกรแบบเปิด ซึ่งเป็นการผ่าตัดแบบเปิดผ่ากระดูกและเลื่อนตำแหน่งของกระดูกขากรรไกรเพื่อให้ทันสมัยและมีความสมดุลกับฟัน การผ่าตัดแบบเปิดนี้มีข้อดีที่ช่วยปรับปรุงการระบายอาหารและการพูด แต่ข้อเสียคือการเจาะเปลือกหนังหนา ใช้เวลาฟื้นตัวนาน และมีความเสี่ยงต่อการติดเชื้อและการบาดเจ็บ
นอกจากนี้ ยังมีการใช้เทคโนโลยีทางการแพทย์ที่เรียกว่าเทคนิคเลเซอร์ ซึ่งเป็นวิธีการที่มีความนิยมในปัจจุบัน เนื่องจากเทคนิคนี้ไม่ต้องการการผ่าตัดแบบเปิด แต่ใช้เลเซอร์เพื่อเลื่อนตำแหน่งของขากรรไกร ทำให้เวลาฟื้นตัวมากเร็วกว่าและไม่มีผลข้างเคียงในการติดเชื้อหรือบาดเจ็บ
การตัดสินใจเลือกใช้เทคนิคใดขึ้นอยู่กับความเหมาะสมและความเหมาะสมของผู้ป่วย และต้องปรึกษาแพทย์เพื่อตัดสินใจเลือกวิธีการที่เหมาะสมที่สุดสำหรับแต่ละคน
สภาพที่ควรผ่าตัดขากรรไกร
การต้องการผ่าตัดขากรรไกรเป็นเรื่องที่ขึ้นอยู่กับปัจจัยหลายประการ เช่น อายุ ความเจ็บปวดของผู้ป่วย ความผิดปกติของขากรรไกร และจำนวนฟันที่ต้องรักษา ต่อไปนี้คือบางกลุ่มของผู้ป่วยที่อาจจะต้องการผ่าตัดขากรรไกร
- ผู้ที่มีความผิดปกติของขากรรไกร: ผู้ที่มีขากรรไกรไม่สมบูรณ์หรือมีความผิดปกติเช่น แผลเป็นหรือการเคลื่อนไหวของฟันที่ไม่ปกติ เหยียดหรือเอียงไปทางหนึ่ง ส่วนอื่นของเครือข่ายฟันและขากรรไกรก็จะต้องปรับปรุงด้วยการผ่าตัดขากรรไกร มีปัญหาเรื่องกระดูกขากรรไกรผิดปกติ จนทำให้การสบฟันผิดรูป มีลักษณะของคางยื่นจนเห็นได้ชัด
- ผู้ที่มีปัญหาการรักษาฟัน: ผู้ที่มีฟันผุ ฟันเคลื่อนที่ หรือมีช่องว่างของฟันเกินไปที่อาจจะไม่สามารถแก้ไขได้ด้วยการจัดฟันอย่างเดียว จึงต้องผ่าตัดขากรรไกรเพื่อปรับตำแหน่งของฟันและกระดูกขากรรไกร หรือมีปัญหาเรื่องฟันสบกันไม่สนิท จนใบหน้าสองข้างไม่เท่ากัน เห็นชัดว่าหน้าเบี้ยว
- ผู้ที่มีปัญหาการกลืนอาหาร: ผู้ที่มีปัญหาในการกลืนอาหารหรือการหายใจเนื่องจากขากรรไกรไม่สมบูรณ์หรือขากรรไกรเกิดเสียหายจากอุบัติเหตุ อาจจะต้องผ่าตัดขากรรไกรเพื่อปรับตำแหน่งและเพิ่มความมั่นคงของกระดูก
- ผู้ที่มีอาการน้ำลายไหลย้อนกลับ: ผู้ที่มีอาการน้ำลายไหลกลับจากทางอาหารไปยังหลอดอาหารเป็นเรื่องที่พบได้บ่อยในผู้ที่มีขากรรไกรไม่สมบูรณ์หรือมีฟันผุ ซึ่งการผ่าตัดขากรรไกรอาจจะช่วยแก้ไขปัญหานี้ได้
- ผู้ที่มีปัญหาการพูด: ผู้ที่มีปัญหาในการพูดหรือเสียงส่วนหน้าไม่ชัดเจน เนื่องจากขากรรไกรไม่สมบูรณ์หรือมีความผิดปกติ เช่น การเหยียดหรือเอียงของฟัน เป็นต้น ก็อาจจะต้องผ่าตัดขากรรไกรเพื่อปรับตำแหน่งของฟันและกระดูกขากรรไกร เพื่อทำให้การพูดชัดเจนขึ้น
คำแนะนำคือ ให้ปรึกษาแพทย์เพื่อตรวจวินิจฉัยและสอบถามคำแนะนำในการดูแลรักษาและรักษาฟันและขากรรไกรในที่สุด การผ่าตัดขากรรไกรมีความเสี่ยงสูงและจำเป็นต้องใช้เวลาฟื้นตัว ดังนั้นการตัดสินใจเลือกการรักษาที่เหมาะสมและปลอดภัยสำหรับผู้ป่วยจะต้องพิจารณาอย่างรอบคอบก่อนจะตัดสินใจดำเนินการผ่าตัดขากรรไกร
ควรผ่าตัดขากรรไกรตอนไหน
การตัดสินใจเวลาที่เหมาะสมในการผ่าตัดขากรรไกรนั้นจะขึ้นอยู่กับปัจจัยหลายประการ เช่น ปัจจัยอายุ ปัจจัยทางการแพทย์ เป็นต้น ต่อไปนี้คือบางข้อที่ต้องพิจารณาเมื่อต้องการผ่าตัดขากรรไกร:
- อายุ: การผ่าตัดขากรรไกรเป็นกระบวนการที่ซับซ้อนและต้องใช้เวลาฟื้นตัวอย่างมาก ดังนั้น อายุเป็นปัจจัยสำคัญในการตัดสินใจว่าควรผ่าตัดขากรรไกรหรือไม่ ผู้ป่วยที่อายุน้อยกว่า 18 ปีอาจจะต้องรอให้ขากรรไกรเติบโตและพัฒนาให้สมบูรณ์ก่อนจะทำการผ่าตัด
- ปัจจัยทางการแพทย์: ผู้ป่วยที่มีปัญหาสุขภาพอื่น เช่น โรคหัวใจ โรคเบาหวาน หรือโรคประสาท เป็นต้น จะต้องรอให้ปัจจัยทางการแพทย์ควบคุมได้ให้เหมาะสมก่อนที่จะพิจารณาการผ่าตัดขากรรไกร
- ความผิดปกติของขากรรไกร: ผู้ที่มีความผิดปกติของขากรรไกร เช่น ขากรรไกรไม่สมบูรณ์ หรือมีฟันผุ ซึ่งไม่สามารถแก้ไขได้ด้วยการจัดฟันอย่างเดียว ก็จะต้องพิจารณาการผ่าตัดขากรรไกรเพื่อปรับตำแหน่งและแก้ไขปัญหา
- ความเจ็บปวด: ผู้ที่มีอาการปวดหรือไม่สามารถทำกิจกรรมประจำวันได้เป็นต้น จะต้องพิจารณาการผ่าตัดขากรรไกรเพื่อบรรเทาอาการและปรับปรุงสุขภาพชีวิตของผู้ป่วย
- การเติบโตและพัฒนาของขากรรไกร: ขากรรไกรของเด็กและวัยรุ่นยังอยู่ในขั้นตอนการเติบโตและพัฒนา การผ่าตัดขากรรไกรในช่วงเวลานี้อาจมีผลกระทบต่อการเติบโตและพัฒนาของขากรรไกรในอนาคต ดังนั้น อาจจะต้องรอให้ขากรรไกรเติบโตและพัฒนาให้สมบูรณ์ก่อนจึงจะพิจารณาการผ่าตัด
- ปริมาณฟันที่ต้องรักษา: การตัดสินใจเวลาที่เหมาะสมในการผ่าตัดขากรรไกรยังขึ้นอยู่กับปริมาณฟันที่ต้องรักษาด้วย ปริมาณฟันที่ต้องรักษามาก เช่น มากกว่า 4 ฟัน อาจจะต้องผ่าตัดขากรรไกรเพื่อปรับตำแหน่งและรักษาฟันได้อย่างเหมาะสม
- ความพร้อมของผู้ป่วย: การผ่าตัดขากรรไกรจะต้องใช้เวลาฟื้นตัวนานและต้องรับประทานอาหารเนื้ออ่อนหลายวัน ผู้ป่วยจึงต้องมีความพร้อมทั้งร่างกายและจิตใจในการเผชิญกับกระบวนการผ่าตัดขากรรไกร
ดังนั้น การผ่าตัดขากรรไกรควรต้องพิจารณาเวลาที่เหมาะสมในการทำ โดยต้องพิจารณาปัจจัยหลายประการ เช่น อายุ ปัจจัยทางการแพทย์ ความผิดปกติของขากรรไกร ความเจ็บปวด ปริมาณฟันที่ต้องรักษา ความพร้อมของผู้ป่วย เป็นต้น ผู้ป่วยควรปรึกษาแพทย์เพื่อรับคำแนะนำในการตัดสินใจเวลาที่เหมาะสมในการผ่าตัดขากรรไกร เนื่องจากการผ่าตัดขากรรไกรมีความเสี่ยงสูงและต้องใช้เวลาฟื้นตัวนาน ดังนั้น การตัดสินใจดำเนินการผ่าตัดขากรรไกรควรพิจารณาอย่างรอบคอบและให้คำแนะนำจากแพทย์เป็นหลัก
แนวทางการรักษากรณี จัดฟันผ่าขากรรไกร
- บางกรณีคนไข้อาจไปพบแพทย์ตั้งแต่อายุ 20 แพทย์อาจจะจัดฟันให้ก่อนไปพลางๆ เนื่องจากการจัดฟันมีหลายขั้นตอน ช่วงแรกๆ ก็เตรียมในเรื่องของการเอ็กซเรย์กระดูกฟันและใบหน้า ทำแบบจำลองฟัน อาจมีการติดเครื่องมือเหล็กดัดฟันในระหว่างเตรียมความพร้อมที่จะผ่าตัด ผ่านการจัดฟันไปแล้ว 1- 1.5 ปีจึงค่อยผ่าตัดขากรรไกร
- บางกรณีแพทย์พิจารณาแล้วว่า ความผิดปกติของคนไข้เมื่อมีการเอ็กซเรย์ดูแล้ว ควรผ่าตัดก่อน เพื่อให้การจัดฟันเข้ากับกระดูกขากรรไกรใหม่ ก็จะติดเครื่องมือจัดฟันแล้วส่งผ่าตัดเลย หรือบางกรณีถ้าไม่อยากติดเหล็กคนไข้สามารถปรึกษาทันแพทย์เพื่อเลือกแนวทางการจัดฟันแบบใสได้
มีผลข้างเคียงจากการผ่าตัดหรือไม่
หลายคนที่ผ่าตัดขากรรไกรมาแล้ว พบว่า มีอาการบางอย่างเกิดขึ้น บางอาการพบกับคนไข้ทุกคน แต่บางอาการเฉพาะบางคนเท่านั้นที่พบ
- อาการปวด-บวม เป็นธรรมดาของการผ่าตัด ที่จะมีอาการเช่นนี้ เป็นทุกคน แต่อาศัยการประคบเย็น และยาแก้ปวดก็ช่วยให้อาการทุเลาลงไปได้
- อาการชา เรื่องนี้มี 2 ประเด็น บางคนหลังผ่าตัดจะมีอาการชาที่ริมฝีปากและบริเวณคาง เพราะมีการกระทบถึงเส้นประสาท อาการชานี้อาจจะหายเมื่อเวลาผ่านไป แต่ก็มีบ้างที่บางคนมีอาการชาแบบถาวร
ผลของการ จัดฟันผ่าขากรรไกร
- หมดปัญหาเรื่องฟันสบกันผิดปกติ ทำให้การเคี้ยวอาหารดีขึ้น มีการบดอาหารตั้งแต่ในปาก ช่วยระบบลำไส้และกระเพาะอาหารทำงานน้อยลง
- ใบหน้าได้รูป ดูดีขึ้น หายหน้าเบี้ยว คางยื่น ที่เคยเป็นมา และแน่นอนว่า ผลพลอยได้คือ ดูสวยหรือหล่อขึ้น
แต่ต้องตระหนักเสมอว่า การผ่าตัดกระดูกขากรรไกร มีจุดมุ่งหมายเพื่อแก้ไขความผิดปกติที่รบกวนชีวิตประจำวันและสุขภาพส่วนตัว และมีความเสี่ยงหลังผ่าตัด เพราะผลที่ได้ของแต่ละคนนั้น ไม่เหมือนกัน คนที่มีปัญหาจึงควรปรึกษา เลือกแพทย์ และปฏิบัติตนตามคำสั่งแพทย์อย่างเคร่งครัด เช่นเดียวกับการจัดฟันควบคู่กับเสริมจมูกที่ต้องปรึกษาแพทย์ตอนเลือกทำด้วยเหมือนกัน
อ้างอิง:
–การจัดฟันร่วมกับผ่าตัดขากรรไกร แก้โครงหน้าและฟันที่ผิดปกติ. https://www.nakornthon.com/article/detail/การจัดฟันร่วมกับการผ่าตัดขากรรไกร-แก้ปัญหาโครงสร้างใบหน้าและฟัน
–เคลียร์ทุกคำถามเรื่อง “การผ่าตัดกระดูกขากรรไกรร่วมกับการจัดฟัน” ที่คุณควรรู้. https://www.phyathai.com/article_detail/3380/th/เคลียร์ทุกคำถามเรื่อง_“การผ่าตัดกระดูกขากรรไกรร่วมกับการจัดฟัน”_ที่คุณควรรู้
–ผ่าตัดขากรรไกรร่วมกับการจัดฟัน. https://th.yanhee.net/หัตถการ/ผ่าตัดขากรรไกรร่วมกับการจัดฟัน/